Mặt trái của thuốc tránh thai

Có một quy luật ở đây: thuốc nào tránh thai càng mạnh và khẩn cấp thì đó lại là thuốc gây ra nhiều tai hại nhất. Bởi xét về bản chất, chúng đều là những hormon, những chất có hoạt tính sinh học cao.

Chúng là thủ phạm gây ra những biến đổi cơ thể nghiêm trọng bên cạnh tác dụng dược lý là ngừa thai.

Có những loại thuốc tránh thai nào?

Việc tình dục trước hôn nhân như đang không còn gì xa lạ với giới trẻ hiện nay. Những cuộc tình vụng trộm, những lần thử khám phá, những hiểu biết ngây ngô đã vô tình tạo ra những em bé ngoài mong muốn. Kết quả là để không muốn bị ảnh hưởng nhiều sau khi trót ăn trộm “trái cấm”, vô số các đôi đã buộc phải sử dụng viên tránh thai khẩn cấp để triệt tiêu, loại trừ tình huống mang thai không mong đợi.

Nên thận trọng khi dùng thuốc tránh thai

Viên tránh thai nguyên bản được sản xuất ra phục vụ cho công tác kế hoạch hoá gia đình nhưng này nó đã được thị trường hoá nhanh chóng bởi những thành viên chưa phải là gia đình và chưa cần công tác kế hoạch hoá. Cho đến nay, có nhiều biện pháp tránh thai có thể sử dụng được theo đường uống. Một trong số đó là các viên uống tránh thai cho phụ nữ còn được gọi là viên tránh thai khẩn cấp. Về mặt bản chất dược lý chúng là các hormon sinh dục nữ bao gồm ba nhóm chính là oestrogen, progestogen và anti-progestogen. Chúng có thể hiện hữu dưới nhiều dạng là oestrogen đơn thuần, progestogen đơn thuần, anti-progestogen đơn thuần và hỗn hợp của oestrogen-progestogen.

Xét về hiệu lực dược lý tránh thai, oestrogens (ethinylestradiol) thường không đạt được hiệu quả như mong muốn, tức là khả năng tránh thai thấp. Chúng làm tăng tiết nhầy làm tinh trùng không lọt vào được. Trong khi đó progestogen đơn thuần thì mạnh hơn, chúng được bào chế ra khá nhiều dưới dạng các thuốc như medroxyprogesterone acetate, norethisterone, levonorgestrel, desogestrel, norgestimate, gestodene (các thuốc có đuôi sterone hay gestrel) có tác dụng ức chế sự rụng trứng, tăng tiết chất nhầy ngăn cản tinh trùng vào tử cung và gây rụng niêm mạc tử cung sớm làm trứng không làm tổ được, do đó tác dụng chống thụ thai được thực hiện.

Chết nỗi, thuốc này chỉ có được tác dụng mạnh khi có sự đi trước của oestrogen. Trong số này chỉ có levonoegestrel liều cao có tác dụng mạnh vì nó có tác dụng tránh thai khẩn cấp trong vòng 72h sau khi khi giao hợp.

Nhóm thuốc anti-progestogen có đại diện là mifepristone, cũng có tác dụng tránh thai mạnh, không những sau giao hợp 72h mà nó có thể gây sảy thai ở những thai kỳ thời kỳ thứ 2. Việc chống thụ thai của nó đáng được gọi là mạnh mẽ.

Về độ an toàn cho người sử dụng có lẽ là viên tránh thai hỗn hợp của oestrogen-progestogen vì chúng vừa kết hợp tác dụng của hai loại thuốc này lại vừa tương hỗ để giảm thiểu nồng độ tới hạn gây nguy hiểm của mỗi thuốc.

Tuy nhiên, có một điều cần biết ở đây. Tuy chúng là những thuốc có tác dụng mạnh để chống thụ thai nhưng chúng lại có hoạt tính sinh học mạnh vì mang bản chất hormon sinh dục nữ. Không chỉ đơn thuần tác dụng lên cơ quan sinh sản, chúng là thủ phạm gây ra những biến đổi cơ thể nghiêm trọng do sự tác dụng rộng rãi của nó gây ra. Vì thế cần hết sức đề phòng.

Những mặt tối chưa bao giờ được quảng cáo

Với ostrogen, ở liều đơn thuần có hiệu nghiệm thì đòi hỏi nồng độ của chúng phải rất cao. Ở liều này, chúng có thể gây ra huyết khối, tắc mạch và ung thư tử cung. Một loạt các bệnh lý đầy nguy hại có thể xảy ra như nhồi máu cơ tim, đột qụy não, thiếu máu cơ tim. Những bệnh lý này nếu không gây ra cơn tử vong đột ngột thì cũng gây ra những di chứng nặng nề về sau như bại liệt, cơn đau ngực trái cấp. Thế nên phải đặc biệt cảnh giác khi dùng thuốc này và tuyệt đối không nên tự dùng mà không có chỉ định của bác sỹ. Với tác dụng phụ là gây ra ung thư niêm mạc tử cung thì có thể ta tránh thai một lần thì vô sinh mãi mãi.

Ngoài ra chúng còn gây ra những tác dụng phụ thông thường khác như cồn cào ruột gan làm năng thêm bệnh lý viêm dạ dày, gây giữ nước và giữ muối nên có thể làm nặng thêm bệnh phù, gia cố thêm bệnh suy tim. Đây là một thuốc chống chỉ định với những bệnh nhân suy tim và có tiền sử đột quỵ.

Đặc biệt là levonorgestrel, desogestrel và gestodene. Chúng được báo cáo là có thể gây ra huyết khối tĩnh mạch với tần suất là 15 - 25 trên 100.000 phụ nữ thường xuyên sử dụng trong một năm. Chúng cũng góp phần gây ra những rối loạn mặc dù là hiếm gặp nhưng đầy nghiêm trọng: sỏi mật, vàng da, viêm gan, ung thư gan, làm đau đầu dữ dội ở những bệnh nhân đau nửa đầu là những biến cố cần lưu ý tới.

Nhóm thuốc thứ 3 mới nổi lên như là một loại thuốc tránh thai hiệu nghiệm là nhóm thuốc đối kháng cạnh tranh với progestogen, thuốc mifepristone. Song cũng như những gì mà nó tạo ra, độ hại của nó thật là xứng tầm “thủ lĩnh”. Người ta đã ghi nhận những trường hợp có hiện tượng nhiễm độc động vật mới đẻ khi cho con cái uống nhiều mifepristone.

Người ta cũng đã thấy hiện tượng chảy máu kéo dài ở những phụ nữ có sử dụng thuốc này. Rong kinh, đa kinh là những hiện tượng thường gặp nhất. Kèm theo đó là đau thắt lưng, tiêu chảy, buồn nôn, nôn, co bóp ruột… do tác dụng co thắt cơ trơn mạnh mẽ.

Song có lẽ tai hại đáng để ý nhất của mifepristone là sự quái thai. Các biểu hiện bất thường ở hệ sinh dục, những biểu hiện bất thường ở hệ gen di truyền được coi là nguyên nhân chủ đạo gây ra chứng rối loạn này. Thế nên, việc sử dụng thuốc này đúng là chuốc lấy bệnh vào thân.

Thế nên, đừng nên lạm dụng thuốc ngừa thai, nhất là thuốc ngừa thai khẩn cấp. Tuyệt đối không nên sử dụng hai viên thuốc trong một ngày và một tuần sử dụng quá 3 viên. Và tốt hơn hết, hãy sử chịu khó sử dụng những biện pháp tránh thai an toàn như bao cao su vừa an toàn cho mẹ lại vừa ngừa thai tuyệt đối.